Typy błon fotograficznych do aparatów klasycznych

,,[…] Błona fotograficzna – jeden z podstawowych światłoczułych zdjęciowych materiałów fotograficznych […], jest materiałem przezroczystym przewidzianym dla warstw negatywowych do kopiowania projekcyjnego lub stykowego i dla warstwy diapozytywowych. Może występować w postaci arkuszowej tak zwanego płaskiego formatu podobny do formatu papierów lub błon zwojowych na przykład o szerokości 61,5 mm określany potocznie jako 6 cm mało obrazkowej filmowej taśmy perforowanej o szerokości 35 mm podobnej taśmy perforowanej lub nie perforowanej o szerokości 16 metrów. produkowane są też błony zwojowe o pośredni szerokość na przykład 45,7 mm potocznie określonego 4 cm […]” – tak opisywał zagadnienie Henryk Latoś w swojej książce ,,1000 słów o fotografii.”

Film typ 116 

Film typu 116 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1899 roku i wycofany w 1984 roku. Format negatywów ma 2½ na 4¼ cala, nominalnie 65 mm na 110 mm. Materiał filmowy ma szerokość 70 mm i jest szerszy od filmu typu 120.

Film typu 116 można zaadoptować do negatywu z filmu typu 120, pod warunkiem, że posiadamy szpulę. Trzeba pamiętać, że jeśli oddajesz negatyw do  laboratorium, to musisz poprosić o zwrot szpuli. W przeciwnym razie zostanie ona wyrzucona!

Film typ 616

Film typu 616 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1932 roku i wycofany w 1984 roku. Jest to młodszy brat bliźniak filmu typu 116, ale ma nieco cieńszą szpulę, która jest wykonana z metalu, a nie z drewna. Ponadto powodem wprowadzenia nowego typu było dopasowanie formatu filmu do nowych, mniejszych aparatów. Pierwsza cyfra w nazwie, czyli „6”, pochodzi od 6 klatek zdjęciowych, które można było wykonać na tym negatywie. Późniejsze wersje były dłuższe i mieściły 8 zdjęć, ale nazwa pozostała taka sama.

Film typu 616 można zaadoptować do negatywu z filmu typu 120, pod warunkiem, że posiadamy szpulę. Trzeba pamiętać, że jeśli oddajesz negatyw do  laboratorium, to musisz poprosić o zwrot szpuli. W przeciwnym razie zostanie ona wyrzucona!

Film typ 120

Film typu 120 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1901 roku i jest produkowany do dzisiaj. Pierwotnie jego produkcja była dedykowana aparatowi Kodak  Brownie nr 2. Początkowo format klatki mieścił się pomiędzy 60,7 mm i 61,7 mm szerokości. Większość współczesnych filmów ma szerokość około 61 mm. Klisza była nawinięta na szpulę, pierwotnie wykonana z drewna z metalowymi kołnierzami, później była cała metalowa, a obecnie jest z plastiku. Długość filmu wynosi nominalnie między 820 mm a 850 mm zgodnie z normą ISO 732: 2000. Jednak niektóre filmy mogą mieć nawet 760 mm. Film jest przymocowany do kawałka papieru podkładowego dłuższego i nieco szerszego niż folia. Papier podkładowy chroni negatyw podczas nawijania go na szpulę, z wystarczającą dodatkową długością, aby umożliwić ładowanie i rozładowywanie roli w świetle dziennym bez narażania jej na promienie świetlne. Oznaczenia numerów ramek jest w trzech standardowych formatach: 60 mm na 45 mm , 60 mm na  60 mm i 60 mm na 90 mm, są one wydrukowane na papierze podkładowym.

Wstępnie głównymi odbiorcami byli początkujący fotoamatorzy, fotografujący aparatami typu box. Dzięki rozpowszechnieniu filmu typu 135, negatyw 120 stał się formatem dla profesjonalistów.

Film typ 220

Film typu 220 został wprowadzony do produkcji w 1965 roku i wycofany w 2008 roku. Jest to młodszy brat filmu typu 120, ale ma podwojoną długość, która wynosi aż 144 cm, dzięki czemu mamy dwa razy więcej klatek zdjęciowych. Przez to nie posiada on klasycznego papieru zabezpieczającego film z numerami klatek, tylko posiada lider i ogon, pomiędzy którym znajduje się negatyw. Jest on dużo cieńszy od filmu typu 120, przez co wymaga innej płyty dociskowej na tylnej ścianie aparatu, aby uzyskać optymalne ustawienie ostrości. Niektórzy producenci aparatów oferowali kamery z dwupozycyjną regulacją płyty dociskowej dla filmów 120 i 220. 

Film typu 220 do 2009 roku jest dostępny tylko w wersji czarno-białego negatywu firmy Kodak.

Film typ 620

Film typ 620 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1931 roku i wycofany w 1995 roku. Miał być on alternatywą dla filmu typu 120, jednak nigdy nie udało mu się osiągnąć dużej popularności na rynku negatywów, prawdopodobnie dlatego, że profesjonalni fotografowie mocno zainwestowali w sprzęt o rozmiarze około 120 filmów. 

Film typu 620 ma mniejszy rdzeń szpuli i kołnierz końcowy względem filmu typu 120.

Typ filmów 120  nie zmieści się do aparatów na film typu 620.

Film typ 127

Film typu 127 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1912 roku i wycofany przez niego w 1995 roku. Jest to rolowany film na papierze o szerokości 4,6 cm, pierwotnie zaprojektowany do przechowywania ośmiu zdjęć w formacie 4 cm na 6,5 cm. Został stworzony dla Kodaka Vest Pocket, od którego był często nazywany filmem Pocket Pocket. Podczas trwającego w 1930 roku Wielkiego Kryzysu, producenci aparatów próbowali zoptymalizować wykorzystanie filmu, wprowadzili do produkcji 16-zdjęciowy negatyw w formacie 3 cm na 4 cm, który był stworzony do aparatu Zeiss Ikon Kolibri.

W latach 50. film typu 127 przechodził renesans, wprowadzono do produkcji 12 klatkowy negatyw w formacie 40 mm na 40 mm. Film był dostępny jako slajd, które można było wyświetlać w normalnym projektorze zaprojektowanym dla slajdów 24 mm na 36 mm. Były reklamowane jako Superslide. Kodak stworzył gamę amatorskich aparatów, natomiast Rollei zaawansowaną kamerę Rolleiflex Baby. W Japonii produkowane były aparaty przez Togudu i Yashica. 

Do 2012 roku produkowała je Fotokemika z Samobor w Chorwacji pod własną marką Efke, Macophoto UP100 i Jessops 200. W 2006 roku produkcję rozpoczęła Bluefire Laboratories, wycinając folię Kodak lub Agfa na wymiar z rolek luzem i montując rolki folii z własnych komponentów. W  2009 roku firma Rollei wprowadził film Rollei Retro 80S. W  2014 do produkcji trafia film marki Rera Pan wprowadzony na rynek przez firmę Maco, produkowany w Japonii przez EZOX Corporation, które są bardziej znane z produkcji sprzętu rolniczego i rowerów.

Film typu 126

Film typu 126 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1963 roku i wycofany przez niego w 1999 roku. Był produkowany do serii tanich aparatów kompaktowych typu point and shoot głównie Kodak Instamatic. Ma on formę kartridżu montowanego bezpośrednio do aparatu. Format filmu 26,5 mm na 26,5 mm, posiada podkład papierowy z numerami klatek. Początkowo był dostępny w 12 i 20 klatkach, do czasu zakończenia regularnej produkcji był dostępny tylko w 24 klatkach.

Film typu 126 można zaadoptować do negatywu z filmu typu 135 pod warunkiem, że posiadamy kasetę. Trzeba pamiętać, że jeśli oddajesz negatyw do  laboratorium, to musisz poprosić o zwrot kasety. W przeciwnym razie zostanie ona wyrzucona!

Film typ 135

Film typu 135 został opracowany i produkowany na skalę doświadczalną w 1889 roku w laboratorium Thomasa A. Edisona, opisywał go jako podwójnie perforowaną długą taśmę przechodzącą z jednej rolki na drugą, napędzaną przez dwa koła łańcuchowe. W 1913 roku powstał pierwszy aparat Tourist Multiplena na film typu 135, wkrótce potem Simplex zapewniający wybór między formatem pełnym a połówkowym. w 1913 roku Oskar Barnack zbudował swój prototyp Ur-Leica. W 1934 roku Eastman Kodak opracował standard filmu typ 135, który określał jako film perforowany o szerokości 35 mm. Pierwszy aparat na film w kasecie to Kodak Retina nr 117.

Standardowy format 135 z użyciem perforowanej folii 35 mm w kasetach do aparatu ma rozmiar ramki 24 cm na  36 mm i jest dwa razy większy niż rozmiar ramki filmowej. Kasety mają 12, 24 lub 36 klatek. Format 135 stał się zdecydowanie najczęściej stosowanym formatem filmów fotograficznych do momentu pojawienia się aparatu cyfrowego.

Film typ 828

Film typu 828 został wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1935 roku i wycofany przez niego w w 1985 roku, jako nieperforowana 35-milimetrowa folia z rolką z papierem podkładowym oraz ramkami rejestrowanymi przez kolorowe okno z tyłu aparatu. Wyjątkiem były składane aparaty Kodak Bantams, w których obrazy były rejestrowane z otworu indeksu. Format klatki wynosi 40 mm na 28 mm, pozwa na zrobienie  8 klatek na jednej rolce. Wprowadzenie jego miało pozwolić dopracować film typu 135 z perforacją, który na początku produkcji nie był doskonały. Szpula była o mniejszej średnicy, nie było potrzeby użycia koła łańcuchowego, co pozwoliło na znacznie mniejsze konstrukcje kamer. 

Film i aparaty typu 828 nigdy nie uzyskały dużej popularności wśród użytkowników. Kodak w 1959 roku zakończył produkcję w USA aparatu Kodak Pony 828,  a w 1963 roku w Wielkiej Brytanii zaprzestał wytwarzania  Kodak Bantam Colorsnap 3.

Osoby pragnące sfotografować aparatem w formacie 828 mają dwie opcje do wyboru. Pierwszą opcją jest zaadoptowanie na szpulę standardowego filmu typu 135, ale musimy się liczyć ze stratą kawałka obrazu przez istniejącą perforację na górze i na dole negatywu. Drugim sposobem jest wykorzystanie filmu typu 120 przez jego przecięcie razem z papierem podkładowym i przewinięcie go na szpulę. Trzeba pamiętać, że jeśli oddajesz negatyw do  laboratorium, to musisz poprosić o zwrot szpuli. W przeciwnym razie zostanie ona wyrzucona!

Film typ APS

Film typu APS został wprowadzony do produkcji w 1996 roku i był produkowany przez niego do w 2011 roku. Skrót APS pochodzi od trzech angielskich słów: „Advanced”, „Photo”, „System:, w tłumaczeniu na polski to „Zaawansowany Fotograficzny System”. Sprzedawany był przez Eastmana Kodaka pod marką Advantix, FujiFilm pod nazwą Nexia, Agfy pod nazwą Futura i Konica jako Centuria.

Film typu APS był umieszczony w plastikowej kasecie o szerokości 24 mm i długości 39 mm z pojedynczą szpulą. Negatywy były dostępne w 40, 25 i 15 klatkach. Powierzchnia filmu ma przezroczystą powłokę magnetyczną, a aparat wykorzystuje ten system wymiany informacji IX do rejestrowania informacji o każdej ekspozycji. Aparat obsługuje nawijanie i przewijanie automatycznie. Gniazdo jest chronione przez odporną na światło klapkę, a częściowo naświetlone filmy można w niektórych aparatach usunąć i wykorzystać później. Symbole numerowane tzw.wskaźniki wizualne na końcu pojemnika wskazują stan:

1. Pełny krąg: nienaświetlony.
2. Półkole: częściowo odsłonięte.
3. Znak krzyża: całkowicie odsłonięty, ale nieprzetworzony.
4. Prostokąt: przetworzony.

Zakładka na końcu kasety wskazuje, że została przetworzona.

Film typ 110

Film typu 110 wprowadzony do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1972 z filmami Kodachrome-X, Ektachrome-X, Kodacolor II i Verichrome Pan. Do 2009 roku produkował je Fujifilm, a od 2011 roku produkuje je Lomografia z filmami  Orca, Tygrys, Peacock, Lomochrome Purple i Homar.

Jego konstrukcja jest oparta na zasadzie kartridżu montowanego bezpośrednio w aparacie. Szerokość filmu 110 wynosi 16 mm. 

Jest on przeznaczony do aparatów kieszonkowych: Rollei A110 , Canon 110 ED 20 , Minolta 110 Zoom SLR Mark I / II , Minox 110S , Voigtlander Vitoret 110 EL , Pentax Auto 110 i Kodak Ektralite 10. 

Disc Film

Disc Film był formatem wprowadzony wraz z aparatami do produkcji przez Eastmana Kodaka w 1982 roku i wycofany w 1998 roku. Zamierzeniem było rozwinięcie idei Instamatic, niezawodnego ładowania i prostego w obsłudze aparatu, które będą działać w każdych warunkach oświetleniowych. Postępy w technologii emulsji pozwoliły uzyskać rozsądną jakość z bardzo małych negatywów przy 8 mm na 10,5 mm. 

Dość grubą folię pocięto na dyski z prostokątnymi ramkami 15,8 mm na 10,5 mm, ułożonymi wokół krawędzi plastikowej piasty, w podobny sposób jak dyski View-Master. Dysk został zamontowany w nieprzepuszczającej światła kasecie, którą można po prostu włożyć do aparatu. Aparat zrobi zdjęcie, a następnie obróci dysk o 24 °, aby wykonać następne zdjęcie. Dyski zawierały pasek magnetyczny do przechowywania informacji o ustawieniach druku, umożliwiając późniejsze wykonanie powtórnych wydruków. Piasta nosiła białe obszary z numerami ramek, które były widoczne przez otwór w kasecie.

Ten format miał przewagę nad filmem zwijanym na szpuli, ponieważ negatywy pozostawały płaskie, nie wymagały płyty dociskowej ani wałków, więc film był potencjalnie mniej podatny na zniekształcenie obrazu, mniej podatny na rozciąganie, zarysowanie lub pękanie emulsji podczas przesuwania filmu. 

Jakość obrazu uzyskanego na odbitce nie do końca się spodobała konsumentom, którzy narzekali na duże ziarno i złą rozdzielczość na wydrukach końcowych. Film miał być drukowany za pomocą specjalnych 6-elementowych soczewek Kodaka, ale wiele laboratoriów po prostu drukowało dyski ze standardowymi 3-elementowymi soczewkami używanymi do większych formatów negatywowych. Niewiele laboratoriów poczyniło inwestycyjne niezbędne do uzyskania najlepszego efektu z niewielkiego rozmiaru klatki. Problem z ówczesnymi laboratoriami polegał na ręcznym przetwarzaniu kolorowego filmu negatywowego. Był to zasadniczo proces ręczny, w przeciwieństwie do filmu na szpulach, których przetwarzanie chemiczne można było w pełni zautomatyzować.

Dyski były dostępne tylko jako negatyw kolorowy, nie powstały żadne inne typy. Podobnie jak Kodak, Konica , Fuji i 3M tworzyli filmy na dyski – sprzedawane pod własnymi nazwami, a także pod marką innych firm.

Podsumowanie

Typów błon fotograficznych do aparatów klasycznych jest bardzo dużo. Niektóre z nich były nie do końca udane, ale są bardzo ciekawe i do dziś mają grono pasjonatów, którzy z nich korzystają, adaptując dostępne na rynku negatywy do zapomnianych już technologii. Wiele z nich, być może w niedalekiej przyszłości, wróci do produkcji seryjnej, dzięki wielkim wizjonerom, którym nigdy nie brakuje odwagi do robienie rzeczy niemożliwych.